Cây Chay

Bạn có biết, Cây Chay là một loài cây đặc biệt của Việt Nam, có rất nhiều công dụng và ý nghĩa trong đời sống người dân Việt Nam và được coi như dược liệu quý trong y học cổ truyền.

Cây được trồng để lấy quả nấu ăn, làm thuốc, làm cây công trình tạo cảnh quan và cho bóng mát. Rất nhiều người đã chọn cây Chay để tạo cảnh quan cũng như ý nghĩa về phong thủy tốt đẹp – biểu tượng cho sự sung túc, may mắn, và thường được trồng trong khuôn viên nhà ở, sân vườn, cổng cơ quan, nhà thờ cổ… Ở bài viết này, Cây Xanh Miền Bắc sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cây Chay, hãy kéo xuống để xem tiếp đặc điểm nổi bật, công dụng và cách để chăm sóc cây nhé!

1. Giới thiệu thông tin cơ bản

1.1 Tên gọi

Tên thường gọi: Cây Chay, Chay ruột đỏ, Chay Tía, Chay Bắc

Tên khoa học: Artocarpus tonkinensis. Dòng họ cây: Moraceae – họ cây Dâu tằm.

1.2 Phân bố của cây Chay:

Cây Chay là cây trồng của vùng nhiệt đới, là loại cây công trình, cây ăn quả nó được trồng ở khắp các tỉnh thành ở Việt Nam. Những cây Chay cỡ lớn thường tập trung ở các tỉnh phía Bắc như: Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Phú Thọ, Thanh Hoá…Ở đó bạn có thể gặp những cây Chay đỏ cỡ lớn như người ôm. Ngày nay, cây được nhiều người mua về để trồng ở nhà, trồng biệt thự cá nhân nên dải phân bố của cây rộng khắp nơi trên cả nước.

2. Mua cây Chay ở đâu giá tốt, đảm bảo chất lượng?

Cây Xanh Miền Bắc là đơn vị chuyên cung cấp cây Chay với nhiều kích thước khác nhau. Chúng tôi nhận bán, trồng bảo hành cây Chay ruột đỏ. Với cơ sở chính ở Hà Nội và Hải Phòng, chúng tôi luôn đáp ứng yêu cầu về cây Chay một các nhanh nhất, luôn đảm bảo chất lượng cây, bảo hành bao sống trọn gói. Những cây Chay cổ thụ tuyển chọn kỹ, cây đã được dâm ủ tại vườn ươm của công ty một cách kỹ càng, dáng đẹp đáp ứng yêu cầu trang trí, làm tiểu cảnh, trồng khuôn viên biệt thự.

Kích thước phổ biến

Cây Chay là loại cây thân gỗ sống lâu năm, có chiều cao trung bình từ 4- 15 mét. Với kích thước cây trưởng thành sẽ có đường kính gốc từ 10cm tới 20cm. Đối với những cây có đường kính gốc trên 20cm là những cây đã có tuổi đời từ 10 năm trở lên được coi là những cây Chay cỡ lớn. Hiện nay, có nhiều Khách Hàng có nhu cầu mua những cây Chay có kích thước lớn Đường Kính gốc 30-40-50cm và lớn hơn để trồng trang trí và làm cảnh. 

Giá bán cây Chay – Cây Chay ruột Đỏ

Nhưng cây Chay nhỏ – cây giống sẽ có giá vài trăm tới vài triệu đồng. Đối với những cây cỡ lớn sẽ có giá cả chục triệu đồng, mức giá sẽ tuỳ theo kích thước của cây, độ đồng đều của cây, thế cây. Bên cạnh đó còn những chi phí như: Vận chuyển, nhân công trồng cây để có thể tính toán ra tổng chi phí của cây. Hãy Liên hệ: SĐT: 0919.746.386 Để nhận tư vấn và báo giá.

3. Đặc điểm hình thái và sinh trưởng của cây Chay

Cây Chay là một loại quen thuộc được nhiều người biết đến và còn là loài cây đặc trưng trong nét văn hóa của việt Nam. Thân cây Chay có màu xám với lớp vỏ ngoài sần sùi như nhuốm màu thời gian, như những câu chuyện về cuộc đời đầy gian nan thử thách.

Cây Chay còn có một số tên gọi khác là Dâu da đất, Dâu da núi và loài này phân bố ở các khu rừng nhiệt đới, thường  được nhân giống và gieo trồng nhiều ở các tỉnh phía bắc như Bắc Kạn, Thái Bình, Nam Định,.. và rải rác ở tỉnh trung du duyên hải.. Bạn hãy xem các hình ảnh và các đặc điểm hình thái để nhận biết rõ hơn về cây Chay dưới đây.

3.1 Đặc điểm hình thái cây chay

Thân cây chay: cây Chay là loại thân gỗ lớn sống lâu năm và phát triển khá chậm. Thân cây hình trụ tròn, có màu xám, bề mặt nhẵn, cành non có lông màu hung nâu, thân cây Chay có lõi chứa rất nhiều nhựa sau đó nhựa Chay ban đầu có trắng đục tuy nhiên khi già sẽ chuyển sang màu nâu sẫm.

Vỏ cây Chay: Vỏ cây Chay có màu xám và bề mặt của vỏ cây khá nhẵn. Búp và cành non có lông màu hung nâu, khi già thì vỏ cây sẽ chuyển sang màu nâu sẫm. Vỏ cây còn chính là điểm riêng biệt của loài chay không chỉ vậy mà vỏ cây Chay còn được sử dụng trong việc ăn trầu là một trong những biểu tượng đặc trưng của văn hóa tại Việt Nam. Vỏ chay có thể sẽ bị tái tạo sau khi nó bị bóc đi nhưng đối với những cây Chay lớn thì việc tái tạo sẽ diễn ra chậm, hoặc không thể tái tạo lại phần vỏ của nó.

Lá chay: Đặc điểm của lá Chay khá dễ dàng nhận biết đó là lá cây có hình bầu dục, mặt trên nhẵn bóng còn mặt dưới có lông nhung ngắn, nó mọc so le và lá cây còn có dạng bản to cỡ gần bằng bàn tay. Chiều dài của lá cây Chay từ 7 – 15cm, chiều rộng trung bình thì khoảng 5cm. Lá cây còn có ưu điểm đó chính là nhờ vào nó có tán lá rộng, độ che phủ lớn nên thông thường mỗi lần tán cây xòe rộng giúp tạo bóng mát cho khoảng không gian rộng lớn xung quanh nó. 

Hoa Chay: Hoa của cây Chay có cả hoa đực và hoa cái thường ra vào tháng 3 – 4 hàng năm. Đặc điểm của hoa đực và hoa cái trên cây Chay lại khác nhau thường thì hoa đực mọc ở kẽ lá, hình thuôn dài hơi cong, bao hoa hình bầu dục, nhị hình chóp và cuống có lông. Còn về hoa cái thì có hình bầu dục, cuống có lông mềm, bao hoa cái có hình ống và bầu có vòi lộ ra bên ngoài dễ trông thấy. 

Quả Chay: Quả Chay thường mọc thành chùm có hình bầu dục, vỏ mềm và nó được bao phủ bởi một lớp lông nhung ngắn. Quả cây Chay non sẽ có màu xanh, còn khi chín thì quả chuyển sang màu vàng. 

Quả Chay có thể ăn được, nó chứa nhiều hạt to , bên ngoài lớp vỏ của quả Chay có chứa nhiều nhựa dính, ruột bên trong thành từng múi màu hồng đỏ rất đẹp, vị chua nhẹ khi chín và có mùi thơm riêng biệt. Thông thường quả Chay khi trưởng thành thường chín vào khoảng tháng 7 – tháng 9 kéo dài từ mùa hè tới cuối Thu. Quả Chay có rất nhiều cách chế biến thành các món ăn ngon và hấp dẫn, đặc biệt kho cá và quả Chay mang lại mùi vị thơm ngon hấp dẫn, bạn có thể thử nhé.

Rễ cây: Rễ cây Chay có thịt vỏ mềm màu nâu hồng, ruột của nó màu trắng và khi ăn thì vị chát pha lẫn một chút ngọt. Vì vỏ và rễ của cây được thường dùng để các cụ nhai trầu nên ở dân gian Việt Nam nước ta còn được gọi bằng một cái tên thân thuộc là Chay ăn trầu. 

3.2 Đặc điểm sinh trưởng cây chay

Loại cây ưa sáng, nó có tốc độ sinh trưởng mạnh mẽ và phát triển nhanh khi trồng và chăm sóc trên đất feralit có tầng đất sâu nhiều mùn và thoát nước tốt, thích hợp với khí hậu nóng ẩm nhiệt đới, ngoài ra thời điểm trồng thích hợp nhất là đầu mùa mưa nhiều tại Việt Nam.

Thời điểm cây sinh trưởng mạnh mẽ vào mùa hè, bắt đầu cây mở chồi sau đó ra lá vào mùa Xuân. Tới mùa Đông, cây Chay sẽ rụng bỏ giảm bớt đi bộ tán lá đồ sộ của mình để tránh tình trạng mất nước. Khi vào tháng 7 – tháng 8 thì nó sẽ tạo tán mạnh mẽ nhất rồi sau đó là thời điểm cây ra hoa và cho quả ngon ngọt có vị chua nhẹ. Vì vậy nếu bạn muốn cây cho ra quả nhiều hơn thì nên trồng loài này ở những nơi thoáng đãng, diện tích rộng rãi để cây có điều kiện phát triển tầng tán tốt nhất.

4. Ứng dụng của cây Chay

Cây Chay có nhiều ứng dụng khác nhau và hữu ích trong đời sống hiện nay.

Trang trí cảnh quan: Cây Chay cỡ lớn ngày nay được nhiều người trồng để trang trí tại nhà biệt thự, trồng sân vườn, trồng tiểu cảnh. Cây mang vẻ đẹp truyền thống, mộc mạc của làng quê Bắc Bộ với nét văn hoá Ăn Trầu đậm đà bản sắc Việt. Là loại cây đã đi sâu vào văn hoá của người dân Việt, mỗi khi nhìn thấy hình ảnh cây Chay, sẽ gợi nhắc tới những giá trị hào hùng của dân tộc.

Khai thác trong đời sống:  Quả Chay là một trong những thứ gia vị đặc sắc, từ xa xưa đã có các món ăn truyền thống được chế biến cùng với quả Chay như: kho cá, ướp các loại cá biển…. Theo bảng phân loại nhóm gỗ của Việt Nam, gỗ Chay Bắc Bộ được khai thác để làm đồ nội thất, đồ dùng gia đình và các món đồ thủ công,…. Tính thẩm mỹ của gỗ được đánh giá cao, tuy nhiên về chất lượng không thể sánh được với các loại cây gỗ quý như cây Cẩm Lai, cây Dầu Rái, cây Kim Giao và nhiều loại cây gỗ quý hiếm khác.

Giá trị dinh dưỡng: Theo y học cổ truyền thì cây Chay là cây dược liệu quen thuộc hữu ích tại Việt Nam. Quả, lá cay, vỏ và rễ đều là những thành phần trong cách bài thuốc quý trong đó quả cây Chay có ruột màu hồng sau đó thái mỏng, phơi khô dùng để làm thuốc còn rễ chứa các hợp chất tanin, polyphenol,… và lá cây Chay chứa nhiều protein và canxi có tác dụng chữa đau lưng, làm chắc chân răng. 

Thậm chí, Viện hóa học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt nam đã được các nhà nghiên cứu xây dựng nhiều công trình nghiên cứu và thử nghiệm, họ đã chỉ ra rằng cây Chay có tác dụng ức chế miễn dịch nhanh và chống viêm rất mạnh. 

Đặc biệt là chỉ ức chế miễn dịch gây bệnh chứ không ảnh hưởng đến các miễn dịch có lợi của cơ thể vì trong nó có chứa 4 loại chất hiếm như: Maesopsin, Alphitonin, Kaempferol và Artonkin. Ngoài ra cả những ứng dụng trong y học hiện đại của cây Chay Bắc Bộ được dùng để điều trị và chữa bệnh trong đó có cả bệnh về xương khớp, ví dụ như: thoát vị đĩa đệm, Lupus, thoái hóa đốt sống cổ, điều trị thần kinh tọa,….

Quả Chay chứa rất nhiều Vitamin C có thể dùng ăn sống khi trái chín còn quả xanh sẽ cắt thành từng lái được dùng làm nguyên liệu nấu những món ăn cực kì ngon miệng và hấp dẫn ví dụ như: cá kho quả Chay, cua đồng kho quả Chay, canh cá chua cùng quả Chay,…, nó có thể phơi hoặc sấy khô cất dành để nấu canh hoặc làm nước ép giúp cơ giải nhiệt vào mùa hè nắng nóng gợi lại những hương vị giản dị của nơi miền quê xa xưa. 

5. Ý nghĩa của cây Chay trong đời sống văn hoá Việt Nam

Cây Chay là một trong những cây truyền thống mang đậm nét văn hóa Việt nam tượng trưng cho điềm vui, vỏ cây Chay luôn còn được sử dụng trong Trầu hỷ – một món ăn phong tục không thể thiếu trong đám cưới. Hiện nay không có tài liệu hay sổ sách ghi chép gì về ý nghĩa cụ thể của cây Chay nhưng quan niệm từ người xưa vẫn tin rằng loài cây này mang đến may mắn và tài lộc cho gia chủ. 

Cây Chay còn là một cây cổ thụ vừa mang nét mộc mạc vừa mang nét cổ kính không kém phần sang trọng. Nó còn tượng trưng cho sự thịnh vượng và thu hút nguồn năng lượng tích cực sinh khí tốt vào gia đình chủ nhân. Ngoài ra trồng cây cỡ lớn ở trước nhà hay ở bên cổng nó sẽ như một người lính án ngữ trước nhà. 

Nhưng vẫn còn một số quan điểm ngược lại khuyên ngăn cho rằng không nên trồng cây Chay trước nhà bởi đây là loài cây có hình dáng cao lớn, sẽ ngăn trở các nguồn sinh khí tốt vào nhà làm ảnh hưởng tiêu cực tới gia chủ. Thực tế ưu điêm rõ rệt nhất về cây Chay là một loài cây cao to có tán lá rộng thường tỏa ra che mát một không gian xung quanh khu vực của nó. 

Cây chay được cho là có khả năng lọc không khí, hấp thụ các chất gây ô nhiễm như benzen, formaldehyde, xylene và toluene. Điều này giúp làm cho gia đình chủ nhân có một không khí trong lành, mát mẻ và thoáng đãng hơn. Không chỉ vậy mà việc ngắm nhìn cảnh quan xanh mát của cây Chay có thể giúp giảm căng thẳng và tăng tinh thần tích cực đến gia đình. 

6. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Chay

Cây Chay là loại cây vô cùng quen thuộc ở Việt Nam nên việc nhân giống và trồng cây không có gì khó cả. Chỉ cần làm đúng theo hướng dẫn từng bước là bạn đã có thể dễ dàng trồng được vườn cây xanh tốt, cho nhiều trái.

6.1 Kỹ thuật trồng cây Chay

Cây Chay phù hợp trồng trong điều kiện khí hậu nóng ẩm nhiệt đới, ưa sáng, loài này được trồng quanh năm rất dễ trồng, dễ chăm sóc, ít sâu bệnh. Thời điểm thích hợp nhất là vào đầu mùa mưa còn nếu trồng vào mùa nắng nóng thì cần phải chú ý việc tưới nước thường xuyên và che chắn cho cây trong khoảng thời gian đầu. 

Nên trồng cây ở nơi có diện tích rộng và thoáng đãng, nó chuộng đất feralit hoặc đất sung tích, có tầng đất thịt sâu, nhiều mùn và thoát nước tốt bón lót bằng phân hữu cơ. Về mật độ trồng, khoảng cách giữa các cây từ 5m – 7m, đảm bảo đủ không gian để cây Chay phát triển tốt. Trước khi đào hố phải làm sạch thực địa, dọn hết cỏ dại và gạch đá. 

Kích thước hố thường có đường kính từ 1.2m trở lên còn tùy vào cây bạn trồng là giống nhỏ hay cây trưởng thành. Sau đó chúng ta sẽ tiến hành bón lót phân chuồng ủ hoai, nếu bạn không có thì có thể thay bằng phân hữu cơ vi sinh thêm chút vôi bột, xơ dừa để khử trùng và tăng độ tơi xốp.

Hiện nay, nhiều nhà vườn sử dụng túi bầu có khả năng tự tiêu, chỉ cần rạch nhẹ cho túi rách ra và để tránh làm vỡ bầu thì bạn phải bọc bằng nilon một cách nhẹ nhàng. Bạn có thể sử dụng cẩu để trồng cây sẽ tối ưu được việc trồng giúp cho trồng cây vừa nhanh gọn mà lại không bị “vần” quá nhiều lần nhưng nhược điểm là bạn phải có một khoảng diện tích trồng rộng rãi để dùng cẩu. 

Đầu tiên đặt bầu cây vào chính giữa hố, chỉnh cho cây đứng thẳng và lấp đất đều xung quanh. Vừa lấp vừa dùng tay nén chặt, nếu trồng cây to thì bạn có thể dùng chân dẫm. Đất lấp ngang mặt bầu hoặc cao hơn từ khoảng 3m – 5cm. Sau khi trồng xong cây Chay cần thời gian cần chống cây từ 4 tháng – 8 tháng và tưới nước ướt đẫm cấp ẩm ngay cho cây ngay sau trồng để cây có thể in gốc và không bị đổ để sau này cây được bắt rễ chắn chắn và đứng vững. Ngoài ra, việc chống cây, cắm thêm cọc cực kì quan trọng, giúp giữ cây ổn định, không bị nghiêng ngả và chống lại những đợt mưa, gió lớn hay bão.

6.2 Cách chăm sóc cây

Cây Chay vốn có nhu cầu nước tưới tương đối cao nên sau khi trồng cần sử dụng nước sạch tưới đều mỗi ngày một lần từ 2-3 lít nước để tạo và duy trì ẩm cho đất nhất là vào mùa hè nắng nóng. Việc tưới nước phải thường xuyên tránh cây bị khô han và duy trì trong 30-45 ngày sau trồng không nên tưới phân bón ngay. Khi mà cây đã ra nhiều lá non và đã có những chiếc lá đã chuyển sang xanh đậm thì bạn tiến hành bón phân cho cây, bạn kết hợp với nước để cây hấp thụ dễ dàng phát triển hoặc trực tiếp bón vào gốc cây. Về mùa mưa phải xới xáo đất thường xuyên, tránh tình trạng đất ngập úng dẫn đến thối rễ.

7. Cách nhân giống cây

Việc tạo cây Chay giống không có gì phức tạp cả, chúng ta có thể dễ dàng thực hiện bằng phương pháp gieo hạt, chiết cành hoặc ghép cành. Hiện nay được sử dụng phổ biến nhất vẫn là phương pháp giâm và chiết cành vì chúng dễ dàng thực hiện, dưới đây chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách tạo cây Chay giống theo 2 phương pháp phổ biến nhất.

Cách 1: Phương pháp chiết cành

Đầu tiên bạn nên chọn cành chiết có nhiều nhánh, điểm chiết sẽ cách ngọn càng khoảng 30m – 40cm. Sau đó bạn khoanh tròn 2 điểm cách nhau khoảng 7cm – 8cm, rồi bạn bỏ phần lớp vỏ bên ngoài và cạo sạch bên trong cho đến khi cành chiết của bạn lộ ra phần thân gỗ trắng. Tiếp đến bạn nhỏ thuốc rễ vào phần đã cạo vỏ vừa nãy và trộn bầu đất gồm cát ẩm, đất phù sa ngọt thành hỗn hợp dẻo rồi bó vào phần vỏ. Cuối cùng bạn dùng nilon để bó bầu nhớ buộc chặt 2 đầu, chỉ sau 2 tuần là cành chiết sẽ ra rễ và khoảng 1 tháng sau bạn có thể cắt và đem đi trồng. 

Cách 2: Phương pháp giâm cành

Bạn nên ưu tiên chọn cây mẹ khỏe mạnh, không sâu bệnh và lấy cành bánh tẻ, khoảng to bằng đốt ngón tay cái. Sau đó bạn đem đi cắt thành các đoạn dài 20cm – 30 cm, nhớ cắt vát phần gốc cành rồi ngâm cành vào thuốc để kích mọc rễ. Cuối cùng là bạn cắm cành giâm vào bầu nilon hoặc bạn đã chuẩn bị sẵn luống đất trồng từ trước. 

Cây Chay non:

• Chiều cao: Dưới 3 mét.
• Đường kính thân: Dưới 10 cm.
• Tán lá: Nhỏ và chưa phát triển hoàn thiện

Cây Chay trưởng thành:

• Chiều cao: 3 – 10 mét, có thể cao hơn tùy thuộc vào điều kiện sinh trưởng.
• Đường kính thân: 15 – 45 cm, có thể lớn hơn ở những cây cổ thụ.
• Tán lá: Rộng và rậm rạp, có thể che phủ diện tích lớn.

9. Các câu hỏi thường gặp

1. Cây Chay có dễ trồng không?

Trả lời: Cây Chay khá dễ trồng, nếu bạn muốn cây phát triển nhanh và sinh trưởng mạnh mẽ thì bạn nên trồng loài này ở đất feralit hoặc đất sung tích có tầng đất thịt sâu dày và thoát nước tốt. 

2. Cây Chay nên trồng vào mùa nào? 

Trả lời: Cây Chay hiện nay có thể trồng quanh năm, đặc biệt thích hợp với khí hậu nóng ẩm nhiệt đới hoặc bạn có thể trồng loài này vào đầu mùa mưa. 

3. Cây Chay có dễ chăm sóc không?

Trả lời: Cây Chay là loạì cây quen thuộc ở Việt nam và loài này dễ chăm sóc, bạn nên thường xuyên tưới nước cho nó vào khoảng thời gian đầu để thúc đẩy sinh trưởng và phát triển.